Levensverhalen
Rembrandtlaan 16

hier woonden;

Ewald Kurt Hermann Friedländer, geboren 24-01-1880 - vermoord 11-10-1944, Auschwitz

Dora Lucy Friedländer-Abraham, geboren 26-09-1883 - vermoord 11-10-1944, Auschwitz

Ook hier woonden;

Oskar Moos, geboren 11-11-1869, Buchau

Elsa Moos-Gutman, geboren 21-1-1876, München

zij overleven theresienstadt

Ewald Kurt Hermann Friedländer is een advocaat afkomstig uit Berlijn, waar hij met zijn vrouw Dora Lucy Abraham en zijn twee kinderen Felix Wolfgang Herbert Sigmund (1906) en Marion Ilke (1912) aan de Bleibtreustrasse 15/16 woonde.

De nacht van 9 op 10 november 1938 staat bekend als de Reichspogromnacht (in Nederland ook wel bekend onder de naam Kristallnacht) waarin een golf van extreem geweld Joodse Duitsers trof: mensen werden ernstig mishandeld, talloze synagogen werden in brand gestoken en bedrijven en woningen van Joodse Duitsers werden vernield. Er werden die nacht 91 Joodse mensen vermoord, maar in de periode daarna stierven nog veel meer mensen aan de gevolgen van het geweld. Ruim 30.000 Joodse mannen werden opgepakt en in concentratiekampen opgesloten.

Na de verschrikkingen van de Kristallnacht vlucht Ewald Friedländer op 14 november 1938 naar Den Haag, op 28 november gevolgd door zijn zoon Felix en 17 december door zijn echtgenote Dora. Op 24 december 1939 overlijdt Felix op 33-jarige leeftijd in Den Haag.

Nadat in mei 1940 de nazi’s Nederland zijn binnengevallen krijgen op 4 september 1940 Duitse vluchtelingen te horen dat zij binnen drie dagen moeten vertrekken uit Den Haag. Ewald en Dora Friedländer worden op 23 oktober 1940 ingeschreven aan de Rembrandtlaan 16 in Bilthoven. Na ruim 3 maanden, in februari 1941, keert Dora terug naar Den Haag en trekt bij haar dochter en schoonzoon in die inmiddels aan de Bentinckstraat 139 in Scheveningen wonen. Ewald blijft tot augustus 1941 aan de Rembrandtlaan 16 wonen, en verhuist dan naar Rembrandtlaan 78.

Medio 1942 moeten de meeste Joodse inwoners van De Bilt en Bilthoven verhuizen naar Amsterdam. Ewald Friedländer komt op 23 september 1942 aan de Zuideramstellaan 43 in Amsterdam terecht. In december verhuist hij naar Louis Bothastraat 20 en hier komt zijn vrouw Dora Friedländer-Abraham op 21 januari 1943 ook te wonen. Op 9 maart 1943 worden ze samen in Kamp Westerbork ingeschreven. Op 25 februari 1944 gaan zij op transport naar Theresienstadt. In datzelfde transport zitten ook hun dochter Marion en schoonzoon Nathan Buchsbaum. Ewald en Dora Friedländer brengen nog acht maanden door in Theresienstadt, maar op 9 oktober 1944 moeten zij op transport naar Auschwitz, waar ze kort na aankomst op 11 oktober 1944 zijn vermoord.  Dora was 61 jaar oud. Ewald was 64 jaar oud.

Nabestaanden

Ook schoonzoon Natan Buchsbaum wordt vermoord in Auschwitz maar Marion Buchsbaum-Friedlander, de dochter van Ewald en Dora Friedlander, heeft de verschrikkingen van het ghetto van Theresienstadt en Auschwitz overleefd. Zij is naar New York verhuisd waar zij in 1998 op 86-jarige leeftijd is overleden.

In het adresboek Bilthoven 1940 staat H.M.C. de Jong als hoofdbewoner genoemd.

ALIJ